غلبه بُعد احساسی در زن

«فدارها علی کل حال واحسن الصحبة لها فیصفو عیشک»(مکارم الاخلاق،ص218)؛همیشه با همسرت مدارا کن، و با او به نیکی همنشینی کن تا زندگیت باصفا شود.

جنس زن به سبب غلبه بُعد احساسی،ممکن است دچار نوسانات رفتاری و سخنانی گردد که از نگاه عقلایی و تحلیلی مرد نابجا به نظر برسد،چراکه جنس مرد در پی نگاه حساب گری و تحلیلی از امور بوده و زن در رویکرد مقابل او قرار دارد،از همین روی در روایات بسیاری بر مدارا نمودن با همسر تأکید شده و بیان گشته این تنها راه به دست آوردن شیرینی مصاحبت با او در زندگی است؛چراکه ظرافت زنانه به دنبال خود شکنندگی سریع را همراه خواهد داشت و این شکنندگی در رفتارهایی همانند قهر،ناراحتی سریع،گلایه و...بروز پیدا می کند و مرد این وظیفه را بر عهده دارد که زن را آنگونه که خلق شده بشناسد و همانگونه از او توقع داشته باشد.

خطر خشونت رفتاری مرد در محیط خانواده

«خَیرُ الرِّجالِ مِن اُمَّتىَ الَّذینَ لا یَتَطاوَلُونَ عَلى أَهلیهِم وَ یَحِنُّونَ عَلَیهِم و َلا یَظلِمُونَهُم»؛بهترین مردان امّت من کسانى هستند که نسبت به خانواده خود خشن نباشند و اهانت نکنند و دلسوزشان باشند و به آنان ظلم نکنند.(مکارم الأخلاق ص216 )؛مرد برخلاف زن،از لطافت رفتاری لازم برخوردار نبوده و چالش های بیرونی محیط خانواده،دغدغه های فکری و مسأله تأمین مادی خانواده و...سبب می گردد مردان در محیط خانواده دارای ناملایمات رفتاری و تندخویی باشند و نسبت به حقوق همسر و فرزندان،التزام لازم را نداشته باشند.از همین روی،روایت شریفه،در ضمن ارائه طریق و گوشزد نمودن این خطر رفتاری مرد،اهمیت و جایگاه مقابله با آن را بلند برشمرده و بیان می دارد که اگر مرد این رفتار خود را کنترل نسازد،بدون شک وارد ظلم به اهل خود خواهد شد و نسبت به حقوق آنها تسامح نموده است که منجر به تضعیف روزافزون محیط خانوادگی خواهد شد.

مراقبت بر رزق جنین

«کَسْبُ الحَرامِ یَبینُ فی ‌الذُّرِّیَّةِ»؛درآمد حرام و نامشروع، اثر آن در نسل و اولاد ظاهر می‌شود.(وسائل، ج ١٢، ص ٥٣)؛

بین جنبه روحی و جسمی انسان رابطه ای مستقیم وجود دارد و آنچه به جسم او عرضه می شود،در یک نگاه غذای روح است،از همین روی بوده که روایات بارها بر این نکته تأکید شده اثر نوع رزق بر فرزندان انسان نمودار خواهد شد و اگر ولیّ فرزند رزق حرام را به فرزند خود ارائه نماید،تمامی ساحت های فکری،روانی و روحی او را تحت تأثیر خود قرار خواهد داد.خصوصا در دوران بارداری که زمان شاکله بندی جنین بوده و آنچه مادر ارتزاق می نماید،گوشت و خون فرزند را شکل می دهد و خمیرمایه جهت گیری های آینده فرزند خواهد شد.

درک فضای سنی کودک

«قالَ رَسُولُ اللهِ - صَلَّی اللهُ عَلَیْهِ وَ آلِه -اَحِبُّوا الصِّبْیانَ وَ ارْحَمُوهُمْ وَ اِذا وَعَدْتُمُوهُمْ فَفُوا لَهُمْ فَاِنَّهُمْ لایَرَوْنَ اِلّا اَنَّکُمْ تَرْزُقُونَهُمْ»؛رسول خدا - صلی الله علیه و آله - فرمود: کودکان خود را دوست بدارید و با آنان مهربان باشید، وقتی به آن‌ها وعده‌ای می‌دهید حتماً وفا کنید زیرا کودکان، شما را رازق خود می‌پندارند.(وسائل الشیعه، ج 5، ص 126)؛

دوست داشتن فرزند و گذشتن از اشتباهات او که برخواسته از دوره سنی او و ناپختگی فکری اوست،همواره مورد تأکید روایات شریفه بوده؛چراکه فرزند در این سن،بسان خمیرمایه ای بوده و این خلق و خوی را از دیگران می آموزد و مهم تر اینکه این اشتباه او برخواسته از تعمد نبوده همانطور که در شریعت نیز تکالیف از کودکان سلب شده است.مهم تر اینکه والدین باید از این قوت روحی برخوردار باشند که فضای سنی فرزند کودک خود را درک نمایند و رفتارهای او را در همان قالب ارزیابی نموده و او را پیش ببرند برخلاف وضعیتی که معمول خانواده ها گرفتار آن بوده و برخی ایرادها،نیاز به بازی و ...کودک را سرکوب نموده و توقع بروز رفتارهای دلخواه بزرگسالانه خود را از او دارند!

جایگاه دوران پیش بارداری

تأثیرات دوران بارداری برخلاف برخی تصورها محدود به همان دوره زمانی نمی شود بلکه مطابق با سیره و روایات،دوران قبل از ازدواج و ایجاد آمادگی روحی توسط زن و شوهر و مهمتر دوران قبل از اقدام به فرزند آوری دورانی بسیار اساسی بوده تا جایی که نبی اکرم قبل از حاملگی حضرت خدیجه برای حضرت صدیق طاهره،به دستور خداوند چهل روز از ایشان جدا شده و مأمور به روزه و اعتکاف به دور از دیگران شدند؛چراکه فرزند ترکیبی از خصائص والدین بوده که از طریق ترکیب نطفه شکل می گیرد لذا هر نوع سبک رفتاری که در والدین قبل از ارتباط وجود داشته باشد،همان رفتار خمیر مایه اولیه بر شخصیت فرزند خواهد بود.

الگوی پذیری نوجوان

«قال الامام علی علیه السلام:انما قلب الحدیث کالارض الخالیة مهما ألقی فیها من کل شیء قبلته»؛حضرت علی علیه السلام می فرمایند: دل نوجوان همانند زمین آماده و پاکی است که هر بذری در آن بپاشید، همان را قبول خواهد کرد.(نهج البلاغه، نامه ی 31)؛

نوجوان پس از گذران از دوران کودکی،به دوره شکل گیری شخصیتی وارد می شود و هرآنچه بتواند در ذهن او مقبولیتی ایجاد نماید،بدون شک بخشی از الگوگیری شخصیتی او را تحت پوشش قرار خواهد داد.به همین دلیل نزدیکان نوجوان در این سنین بیشترین تأثیرات شخصیتی را بر آنها خواهند داشت و اگر پدر و مادر بتوانند بهترین و مأنوس ترین نزدیک برای او باشند و خود به چنان رشد و بلوغ فکری و روشی دست یافته باشند که نزد فرزند نوجوانشان مقبول قرار گیرند او نسبت به بسیاری از آسیب های این دوره سنی مصون خواهد ماند.

لزوم شناخت متقابل زن و مرد از یکدیگر

از نخستین گام های در رعایت حقوق متقابل خانوادگی شناخت زن و شوهر نسبت به دو بخش روان شناسی یکدیگر است،به نوعی که اولا به معرفت شناسی انسان شناسی دست یابند و پس از آن،مرد و زن سعی کنند روان شناسی متقابل صنف زن و مرد را به خوبی بشناسند تا هریک سعی نکنند همانند خصوصیات خود با دیگری رفتار کنند،امری که به وفور سبب مشکلات در زندگی های امروزی گشته و مرد از زن مطالبه رفتار مردانه را دارد و زن بدون در نظر گرفتن روان شناسی مرد و نزدیک تر نمودن خود بدان،به دنبال حقوق خود به تنهایی است.بر این اساس از مهمترین عواملی که می تواند موجب نشاط در زندگی زناشویی گردد،نزدیک تر نمودن زن و شوهر به خصوصیات یکدیگر و رسیدن به درکی متفاهم است که هر دو،یکدیگر را لحاظ نمایند و همانطور که زن توقع دارد لطافت زنانه او در نظر گرفته شود،خود صلابت و مدیریت مردانه مرد را مورد لحاظ داشته باشد.